Odpowiedź na to pytanie wynika z polskiej ustawy. Z art. 15 ust. 1 ustawy z 9 lipca 2003 r. o pracownikach tymczasowych wynika, że pracownik tymczasowy w okresie wykonywania pracy na rzecz pracodawcy użytkownika nie może być traktowany mniej korzystnie w zakresie warunków pracy i innych warunków zatrudnienia niż pracownicy zatrudnieni przez tego pracodawcę użytkownika na takim samym lub podobnym stanowisku pracy. Jedyny wyjątek przewidziany przez polskiego ustawodawcę odnosi się do szkoleń organizowanych przez pracodawcę użytkownika w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W tym przypadku pracodawca użytkownik może pominąć pracownika tymczasowego wykonującego pracę na rzecz tego pracodawcy użytkownika krócej niż 6 tygodni.

Sprawa równego traktowania pracowników tymczasowych nie jest tak oczywista biorąc pod uwagę treść dyrektywy 2008/104/WE. Ustawodawca unijnych chcąc uwzględnić zarówno potrzeby pracodawców w zakresie elastyczności, a także potrzebę godzenia życia zawodowego i prywatnego przez pracowników, wprowadza pewne odstępstwa w zakresie równego traktowania pracowników tymczasowych biorąc pod uwagę różnorodność krajowych rynków pracy.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 dyrektywy podstawowe warunki pracy i zatrudnienia pracowników tymczasowych w okresie skierowania do pracy u pracodawcy użytkownika odpowiadają co najmniej warunkom, które miałyby zastosowanie, gdyby zostali oni bezpośrednio zatrudnieni przez tego pracodawcę użytkownika na tym samym stanowisku. W kolejnych ustępach tego przepisu przewiduje się odstępstwa od tego uregulowania. Według art. 5 ust. 3 dyrektywy państwa członkowskie po konsultacji z partnerami społecznymi mogą przyznać im, na odpowiednim szczeblu i na warunkach ustanowionych przez państwa członkowskie, możliwość zawierania układów zbiorowych pracy, które mogą wprowadzać ustalenia w zakresie warunków pracy i zatrudnienia pracowników tymczasowych różniące się od warunków podstawowych, o których mowa w 5 ust. 1 dyrektywy, z poszanowaniem ogólnej ochrony pracowników tymczasowych. Zatem przyjmuje się, że w zakresie podstawowych warunków zatrudnienia pracownicy powinni być traktowani równo, jednak w układzie zbiorowym pracy można wprowadzić wyjątki, zachowując przy tym poziom ochrony ogólnej przewidzianej w prawie krajowym.

TSUE w wyroku z dnia 15 grudnia 2022 r. (C-311/21) uznał, że układ zbiorowy pracy, który obniża wynagrodzenie pracowników tymczasowych w porównaniu z pracownikami zatrudnionymi bezpośrednio przez pracodawcę użytkownika, musi ustanawiać korzyści kompensacyjne, aby zrównoważyć skutki odmiennego traktowania pracowników tymczasowych, a taki układ zbiorowy pracy musi podlegać skutecznej kontroli sądowej. TSUE analizował niemieckie rozwiązania prawne, w ramach którego pracownik tymczasowy otrzymywał niższe wynagrodzenie za pracę, od tego które otrzymywali pracownicy zatrudnieni bezpośrednio przez pracodawcę użytkownika, a wynikało to z układu zbiorowego pracy. Trybunał wyjaśnił, że poprzez odniesienie do pojęcia ogólnej ochrony pracowników tymczasowych art. 5 ust. 3 tej dyrektywy nie wymaga uwzględnienia poziomu ochrony przysługującego pracownikom tymczasowym, który przekraczałby poziom przewidziany dla wszystkich pracowników przez przepisy prawa krajowego i prawa Unii dotyczące podstawowych warunków pracy i zatrudnienia. Dodał, że obowiązek zapewnienia ogólnej ochrony pracownikom tymczasowych nie wymaga, aby dany pracownik tymczasowy był związany z agencją pracy tymczasowej umową o pracę na czas nieokreślony.           

Polskie uregulowanie prawne nie przewiduje możliwości odstąpienia od zasady równego traktowania pracowników tymczasowych w drodze układu zbiorowego pracy. Od lat trwa dyskusja nad przyszłością prawa pracy, a także przyczynami kryzysu idei układowego kształtowania warunków zatrudnienia. Być może warto rozpocząć dyskusję nad tym, czy w celu „ożywienia” praktyki układowej w Polsce nie należałoby zastanowić się nad dopuszczeniem odstępstw od zasady równego traktowania na wzór niemiecki?

Wpis przygotowała: Anna Reda-Ciszewska, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Zapraszamy do dyskusji!!!