Przechodząc do kolejnych cech charakterystycznych zakładów publicznych, A. Sobczyk zauważa, że charakter regulaminów zakładów administracyjnych sprowadza je do aktów wykonawczych ustaw. Wskazuje, że regulaminy są aktami generalnymi, albowiem skierowane są do bliżej nieokreślonej grupy adresatów, tj. aktualnych użytkowników oraz przyszłych użytkowników, regulują nieokreśloną liczbę postępowań danego typu i nie konsumują się w jednorazowym zastosowaniu co do miejsca i czasu.
Autor ten przyjmuje, że powyższa cecha występuje w zakładach pracy, bez względu na to, czy uznamy, że prawo zakładowe stanowi wewnętrze źródło prawa, czy generalny akt stosowania prawa. Według A. Sobczyka nie ma to jednak znaczenia, ponieważ w obu przypadkach mamy do czynienia z doprecyzowaniem ustawy, a granicą legalizmu wewnętrznych źródeł prawa pracy jest kompetencja ustawowa lub zadanie publiczne.
Na gruncie prawa administracyjnego prawo zakładowe to przede wszystkim statut i regulaminy.
Za Z. Czarnikiem i J. Posłusznym przyjąć trzeba, że statut jest zbiorem norm, ustanawianych w granicach umocowania ustawy, określających strukturę i zasady funkcjonowania zakładu. Adresatem tych norm są organy i jednostki organizacyjne zakładu. Ma charakter wewnętrzny – odnosi się do struktury organizacyjnej zakładu publicznego. Dotyczy organizacji (ustroju) oraz sposobu funkcjonowania zakładu publicznego. Z. Leoński uważa, że statut reguluje wewnętrzną strukturę organizacyjną zakładu publicznego, stosunek do użytkowników i pracowników, ewentualnie wzajemne relacje w stosunku do nadrzędnych i podległych jednostek. Warto podkreślić, że statut zakładu nie może regulować sytuacji prawnej użytkownika, która wiązałyby się z ograniczeniem ustawowo chronionych praw i wolności.
Z. Czarnik i J. Posłuszny wskazują, że jeśli chodzi o regulamin, w doktrynie występują dwa stanowiska. Pierwsze, że ma on charakter normatywny i jest źródłem prawa. Wynika to z faktu, że regulamin wydawany jest na podstawie ogólnego upoważnienia ustawowego w ramach przyznanych zakładowi publicznemu uprawnień normotwórczych. Zawiera normy generalne ograniczone do konkretnego zakładu i w związku z tym może być zaliczony do aktów prawa miejscowego. Drugie stanowisko wskazuje, że jest on aktem prawa wewnętrznego, wiąże tylko zakład publiczny i jego pracowników.
Wymienieni powyżej Autorzy przywołują pogląd J. Filipka, zgodnie z którym regulaminy „służą określaniu przesłanek, zasad i trybu podejmowania powtarzających się działań (…) w ramach pewnych rygorów administracyjno-prawnych w stosunku do nieskonkretyzowanych z góry adresatów, którzy z mocy prawa albo niekiedy wbrew własnej woli pozostawać będą w określonym kompleksowo stosunku prawnym z administracją”.
Skoro pracownicy świadczący pracę w zakładzie pracy nie są użytkownikami zakładu publicznego na gruncie prawa administracyjnego, to nie można uznać, że wymieniona na początku tych rozważań cecha zakładu administracyjnego jest cechą zakładu pracy.
Wobec dotychczasowych rozważań cecha polegająca na możliwości wchodzenia w relacje zewnętrzne, jak i wewnętrzne, nie może być cechą istotną i przesądzającą samą w sobie za tym, by uznać zakład pracy za zakład administracyjny. Zarówno zakład pracy, jak i zakład publiczny wchodzą w takie relacje. W przypadku pierwszego relacjami wewnętrznymi są relacje: pracodawca – pracownik, natomiast drugiego: zakład publiczny – użytkownik (niebędący pracownikiem).
Wpis przygotował: Andrzej Mącznik, WSA w Kielcach