Zgodnie z projektem ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zostanie rozszerzony zakres zadań Zakładu Ubezpieczeń Społecznych o działalność naukowo-badawczą. Dotychczas ZUS, realizując przepisy o ubezpieczeniach społecznych, zajmuje się m.in.:
- stwierdzaniem i ustalaniem obowiązku ubezpieczeń społecznych,
- ustalaniem uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń,
- prowadzeniem indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek,
- opiniowaniem projektów aktów prawnych z zakresu zabezpieczenia społecznego,
- opracowywaniem analiz i prognoz w zakresie ubezpieczeń społecznych
- oraz popularyzacją wiedzy o ubezpieczeniach społecznych.
Ponadto, ZUS zamawia analizy i prace naukowo-badawcze z zakresu prewencji wypadkowej. Dotyczą one w szczególności analizy wypadków przy pracy i chorób zawodowych oraz omówienia zagrożeń występujących w środowisku pracy. Wnioski wynikające z zamówionych opracowań są podstawą do:
- określenia kierunków działań prewencyjnych prowadzonych przez ZUS,
- przygotowania materiałów szkoleniowych dla uczestników szkoleń organizowanych przez ZUS,
- opracowania materiałów informacyjnych.
Dzięki wejściu w życie nowych przepisów, instytucja będzie mogła nie tylko zamawiać, ale prowadzić badania we własnym zakresie oraz je finansować. Badania naukowe, analizy oraz inne działania badawcze mają dotyczyć problematyki zabezpieczenia społecznych.
Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy, celem wprowadzonych zadań jest udoskonalenie narzędzi analitycznych do zarządzania systemem ubezpieczeń społecznych. ZUS jako instytucja zarządzania ryzykiem społecznym, co w ostatnich latach można wyraźnie zaobserwować na przykładzie realizacji wielu programów rządowych, takich jak Tarcza Antykryzysowa, wypłata świadczenia wychowawczego w ramach programu 500 plus, czy wsparcia dla uchodźców z Ukrainy, stanowi ważne ogniwo analityczne rządu w ramach funkcjonującej administracji publicznej.
Osiągnięcie tego celu możliwe byłoby właśnie poprzez zwiększenie autonomii ZUS w obszarze realizacji badań, możliwości ich zamawiania oraz finansowania. Dane, ekspertyzy, informacje pochodzące z realizowanych przez ZUS badań stanowiłyby narzędzie do szybkiego reagowania na zachodzące zmiany społeczne i ekonomiczne, a także pozwoliłyby przygotować w znacznie bardziej rozszerzonym zakresie ocenę skutków wprowadzenia określonych rozwiązań, czy też występowania określonych zjawisk. Nowela ustawy umożliwi przygotowywanie diagnoz, ekspertyz, prognoz, wytycznych służących jako podstawa do zmian/korekt obecnego systemu zabezpieczenia społecznego. Ma też zapewnić ZUS udział w przedsięwzięciach związanych z ich realizacją, np. odblokować możliwość uczestnictwa i prowadzenia przez ZUS projektów badawczych finansowanych z grantów polskich oraz europejskich programów rozwojowych, w tym na rzecz innowacji.
Po wejściu w życie przepisów ZUS obok Instytutu Pracy i Spraw Socjalnych będzie kolejną jednostką podległą ministrowi rodziny i polityki społecznej, mającą kompetencje naukowo-badawcze.
Wpis przygotowała: Sieć Cooperante
Zapraszamy do dyskusji!!!